Amun, Amen; rzadziej Imen, Ammon, Hammon) - egipski
bóg, sprawca niewidzialnego wiatru, urodzaju, płodności.
Był uosobieniem niewidzialnych życiodajnych elementów
natury: powietrza i wiatru. Powodował, że plony były obfite,
zwierzęta się mnożyły, a kobiety rodziły dzieci. Wraz ze
swoją małżonką Mut oraz synem Chonsu - bogiem-
księżycem - stanowili w Karnaku tebańską triadę. Jego
żeńskim odpowiednikiem była Amaunet. Natomiast jako
Amon-Kematef wchodził w skład Ogdoady, której kult trwał w
Hermopolis Magna. Grecy identyfikowali go ze swoim
władcą bogów - Zeusem. Kult Zeusa Amona najpierw
rozpowszechnił się w Grecji, a stąd jako Jupiter Amon dotarł
do Rzymu.
Przedstawiany jako król w koronie z dwoma wysokimi piórami
(jako Amon-Ra), człowiek z głową barana o zakrzywionych
rogach, pod postacią gęsi, a także jako wąż Kematef,
niekiedy w formie bezosobowej, jako obelisk.
Imię Amona po raz pierwszy pojawia się w Tekstach Piramid
z okresu Starego Państwa. Występuje tam wraz z imieniem
małżonki - Amaunet, a także w związkach z imieniem Mina
oraz Ha - boga pustyni zachodniej.
Od XXII wieku p.n.e. rozpowszechniony w Tebach.
Początkowo lokalne bóstwo Teb. Za czasów XI dynastii, gdy
lokalni władcy nabrali znaczenia, a stolica Egiptu została
przeniesiona do Teb, stał się głównym bogiem Egiptu. W
czasach Nowego Państwa osiągnął rangę boga narodowego,
a po połączeniu z kultem boga Re, stał się Amonem-Re.
Pozycję Amona tymczasowo przyćmiła decyzja faraona
Echnatona o przeniesieniu stolicy do Achetaton (dzisiejsze
Tell el-Amarna) i uznaniu Atona jedynym bogiem. Niemniej
już jego następca, Tutanchamon, zadecydował o powrocie
do religijnej doktryny Teb - także zachwiana władza i wpływy
kapłanów Amona zostały na nowo przez nich odzyskane. Za
czasów XXV dynastii nastąpiło odrodzenie kultu Amona, a to
za sprawą dojścia do władzy Kuszytów, wywodzących się z
Nubii, którzy za prawdziwy dom Amona uznawali święte
miejsce w Gebel Barkal w północnym Sudanie (czyli Nubii).
Pozycję Amona zachwiało dopiero zniszczenie Teb przez
Asyryjczyków w 663 r. p.n.e. Od tego momentu w historii
jego miejsce pośród panteonu bogów zaczął przejmować
Ozyrys.
Od XXII w. p.n.e. kult Amona w nomie tebańskim, z
głównym ośrodkiem w Karnaku, rozrastał się. To właśnie tu,
w Karnaku, powstał jeden z największych kompleksów
architektury starożytnej - Wielka Świątynia Amona.
Ze względu na rangę Amona pośród innych bogów
egipskich kapłani Amona zajmowali najważniejsze
stanowiska w państwie. W okresie późniejszym sam faraon
był najwyższym kapłanem Amona, a jego żona była
przełożoną kapłanek. Same kapłanki wywodziły się z rodziny
królewskiej.
Zatrzymanie podczas publicznych procesji posągu Amona
niesionego w barce oznaczało podjęcie ważnej decyzji.
Decyzja ta oznajmiana była przez kapłanów. W taki właśnie
sposób został wyznaczony na nowego władcę Totmes III.
Ubóstwione Słońce, stwórca świata i pan ładu we
wszechświecie, władca bogów, ludzi i państwa zmarłych. W
czasach Nowego Państwa (XVI–XI wiek p.n.e.) Amon stał się
głównym bogiem państwowym. Jego kult został połączony
przez kapłanów Heliopolis z kultem Re (boga Słońca) i tak
narodził się Amon-Re. Dzięki temu kult Amona został jeszcze
bardziej wzmocniony. Kult Amona-Re został "rozerwany"
dopiero za panowania XXV dynastii kuszyckiej.
Z góry przepraszam za błędy! :)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz